Menu główne

Augustówka i Adelmówek

 

Obiecałem alfabetyczne omawianie poszczególnych zgierskich nazw, ale uprzedzam, że będą dygresje.

Na "A" mamy dwie nazwy (nie licząc Antoniewa i Aniołowa) - Augustówka i Adelmówek.

Augustówka to pierwotnie nazwa pałacyku wybudowanego za miastem. Budowę rozpoczął p. Adolf Gustaw Borst, a po jego śmierci budowę przejął i dokończył jego brat Juliusz Robert Borst. Małżonka Juliusza piękna Karolina Augusta z domu Seiler, chorowała na gruźlicę i potrzebowała zdrowego powietrza. Zanim pałac wybudowano Augusta zmarła w wieku 29 lat, ale nazwa związana z jej imieniem pozostała nie tylko wśród rodziny, ale i pozostałych zgierzan. Nawet ulicę prowadzącą od dawnej Konstantynowskiej (dziś J. Śniechowskiego) nazwano Augustowską. Później dla uczczenia pamięci Juliusza ulica nosiła jego imię, a dziś jest to ulica Kazimierza Pułaskiego. Nie ukrywam, że osobiście bardziej podobały mi się te dwie poprzednie nazwy. Z całym szacunkiem dla polsko-amerykańskiego bohatera, to jego związki ze Zgierzem są żadne, a te "zagubione" nazwy o takich związkach mówiły. Nie przejmujcie się Państwo tymi uwagami, ja poza Zgierzem świata nie widzę i dlatego te aluzje.

Większy problem jest z Adelmówkiem. Ostatni przystanek przed Helenówkiem. Kiedyś mówiono "Chełmy", ale to nieprawda. Wieś Chełmy leży co najmniej dwa kilometry na wschód i ma swą ulicę - "Chełmską". Nazwa wzięła się chyba od Lasu Chełmy, ale dobrze, że teraz coraz częściej używa się określenia Adelmówek. Używane było już przed drugą wojną, ale tak naprawdę to nie wiadomo od czego, a w zasadzie od kogo pochodzi. Najprawdopodobniej od imienia Adela lub Adelina. Sprawdzałem. W 1939 r. mieszkały w Zgierzu 4 Adele, ale żadna w tym rejonie.

W ogóle to ten teren ma bardzo ciekawą przeszłość. Od najdawniejszych czasów, pas ziemi wzdłuż dzisiejszej Łódzkiej (od dzisiejszej szkoły nr 4 do Helenówka) był własnością kościelną. Jeszcze w latach dwudziestych XIX w. ówczesny ks. proboszcz Józef Joachim Goldtmann na odcinku od Sieradzkiej do Ob. Śniechowskiego wydzielił działki i tam właśnie powstał rewir (1825 r.) żydowski. Mało kto wie, że poprzedni kościół p.w. św. Katarzyny oddany do użytku w 1827 r. powstał między innym z czynszów żydowskich mieszkańców rewiru. Ksiądz proboszcz pozostawił na własność kościelną działkę narożną (tam gdzie dziś Szkoła nr 4) i kolejny proboszcz ks. Antoni Gabryelski mógł ten grunt zapisać na budowę miejskiej szkoły. Pięknym jest fakt, że co roku młodzież "czwórki" pali świeczkę na istniejącym do dziś grobie darczyńcy.

Gorzej było z pozostałymi gruntami. Po powstaniu styczniowym zostały przejęte przez władze carskie, ale na "skarb miasta". Tuż przed I wojną, albo tuż po niej, Miasto najprawdopodobniej sprzedało przynajmniej część działek. W okresie międzywojennym nastąpił tam podział. Wytyczono nowe ulice - m.in. Lipową i Szopena (tak wtedy pisano). Właścicielami tych działek było Miasto lub prywatne osoby (bardzo często łódzcy Żydzi), ale Adeli czy Adeliny nie znalazłem.

Jeszcze jedna uwaga. Teoretycznie Adelmówek to obszar od toru kolejowego do Łodzi Widzewa do mniej więcej ulicy Iglastej i Zagajnikowej. Tutaj w okresie międzywojennym wybudowano wiele spółdzielczych domków dla tramwajarzy. Dzisiejsze podziały zwłaszcza nasypami torów kolejowych zniekształciły ten teren, że dziś mało kto orientuje się jak to "drzewiej" bywało.

Maciej Wierzbowski

Na podst. "ITZ" Nr 16 (21.-27.04.2009 r.)

Copyright © 2016. All Rights Reserved by Miasto Zgierz

Created by Logo firmy VobacomVobacom

Ważne komunikaty

22808
Usuń

Nieczynny PSZOK

30 marca 2024 roku (Wielka Sobota) Punkt Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (PSZOK) przy ul. Barlickiego 3a w Zgierzu będzie nieczynny. 
22791
Usuń

Planowane wyłączenia prądu

Komunikaty PGE Dystrybucja S.A. Oddział Łódź o planowanych wyłączeniach energii elektrycznej w Zgierzu:  W dniu 2 kwietnia 2024 roku w godz. 08:00-...
28021
Usuń

Rekrutacja na rok szkolny 2024/2025

Rekrutacja do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych na rok szkolny 2024/2025 Rekrutacja do klas pierwszych w szkołach podstawowych na rok szkolny...
27399
Usuń

Tymczasowe lokalizacje

Wydział Edukacji i Młodzieży Urzędu Miasta Zgierza - ul. A. Musierowicza 2 w budynku Samorządowego Liceum Ogólnokształcącego im. R. Traugutta ...
13467
Usuń

Ceny wody i ścieków w Zgierzu

Aktualne stawki opłat za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków przez "Wodociągi i Kanalizacja-Zgierz" Sp. z o. o. wynoszą: ...
24682
Usuń

Stopnie alarmowe

Premier Donald Tusk podpisał zarządzenia, które do 31 maja 2024 r. przedłużają obowiązywanie trzech stopni alarmowych: 
10697
Usuń

Odpady komunalne: harmonogramy odbioru, deklaracje i stawki

Harmonogramy odbioru odpadów: 
17413
Usuń

Godziny obsługi interesantów UMZ i USC

Urząd Miasta Zgierza (UMZ - pl. Jana Pawła II 16, ul. ks. J. Popiełuszki 3a, ul. ks. Sz. Rembowskiego 1) i Urząd Stanu Cywilnego (USC - ul. 1. Maja...
14116
Usuń

Zagubione zwierzęta, zwierzęta do adopcji

Bezdomne zwierzęta, w szczególności psy i koty wyłapywane na terenie Gminy Miasto Zgierz przewożone są do Schroniska JASIONKA (miejscowość Jasionka...
4942
Usuń

Dyżury aptek

Apteka całodobowa "U DOMINIKA" (ul. Lechonia 2 - tel. 42 716 52 30) dyżur pełni w dni powszednie, soboty, niedziele i święta. Godziny pracy...
Facebook
YouTube
Google+
RSS