Pomnik Stu Straconych

W dniu 20 marca 1942 roku Niemcy spędzili siłą około 6 tysięcy ludzi na dawny plac stodół (ówczesne wysypisko śmieci) i na ich oczach rozstrzelano 100 (96 mężczyzn i 4 kobiety) niewinnych Polaków.

Był to odwet za zastrzelenie dwóch SS-manów przez sierżanta Wojska Polskiego Józefa Mierzyńskiego. Władze niemieckie wiedziały kto jest sprawcą zabójstwa, ale w celu sterroryzowania narodu polskiego stosowano odpowiedzialność zbiorową. Ciała rozstrzelonych wywieziono do lasu lućmierskiego i tam je pogrzebano.

Po wojnie przeprowadzono ekshumację do zbiorowej mogiły, znajdującej się w lesie w pobliżu trasy ozorkowskiej.

Dla uczczenia ofiar zbrodni nazistowskich społeczeństwo Zgierza w miejscu egzekucji przy zbiegu ulic Piątkowskiej i J. Piłsudskiego wzniosło pomnik.

Plac na którym on stoi nosi nazwę Placu Stu Straconych. Pierwszy drewniany pomnik powstał w 1945 roku.

W latach 50-tych zastąpił go pomnik betonowy w kształcie iglicy. Monument dłuta Antoniego Biłasa, który stoi do chwili obecnej został odsłonięty 28.09.1969 r.

Z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Zgierza w dniu 8 stycznia 1999 r. powołany został Społeczny Komitet Renowacji Pomnika Stu Straconych (przewodniczący Marian Pieruń), którego zadaniem było odnowienie zniszczonego przez czynniki atmosferyczne monumentu. Prace, które rozpoczęto w 1999 r. (roboty remontowe pomnika) zakończono w 2002 r. (zagospodarowanie Placu Stu Straconych). Po 10 latach pracy i osiągnięciu zamierzonych celów, Społeczny Komitet Renowacji Pomnika Stu Straconych zakończył działalność w dniu 22 października 2008 r.

Napis na pomniku brzmi:

"Stu Polakom bestialsko zamordowanym przez hitlerowskiego okupanta 20.III.1942 r. Społeczeństwo miasta Zgierza"

Na podstawie: "ZGIERZ CMENTARZE, POMNIKI, TABLICE" Marian Pieruń, Wydawca: Towarzystwo Przyjaciół Zgierza, Zgierz 2003; ISBN 83-920038-0-2

• Czytaj też: "Odkrycie łódzkich archeologów. Mogiła stu straconych?" ("Gazeta Wyborcza - Łódź" z dn. 14.07.2012 r.)