Pomnik Waleriana Łukasińskiego

15 sierpnia 2011 r. w Parku Miejskim odsłonięty został pomnik bohatera walk o wskrzeszenie Rzeczypospolitej w czasach zaborów, majora Waleriana Łukasińskiego. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele władz miasta, organizacji kombatanckich, posłowie, radni, potomkowie rodziny fundatorów pierwszego pomnika oraz licznie przybyli mieszkańcy Zgierza. 

Major Walerian Łukasiński to polski działacz niepodległościowy. Jako oficer Pułku Czwartaków Wojska Polskiego wziął udział w spisku wojskowym, za co został skazany na dożywotnie więzienie w Szlisselburgu. Z rozkazu cara spędził w nim 44 lata i tam zmarł. W Zgierzu historia pamięci o Walerianie Łukasińskim sięga okresu I wojny światowej. W latach 1916-1917 staraniem małżonków Antoniny i Edmunda Wasilewskich, właścicieli majątku Piaskowice, na gruncie tego majątku stanął pomnik - symbol. W okresie międzywojennym odbywały się przed nim okolicznościowe manifestacje. Pomnik zburzyli Niemcy w pierwszych dniach wojny, we wrześniu 1939 roku. 

11 listopada 1989 roku pomnik został wzniesiony w nowej formie przed budynkiem Zespołu Szkół Mechaniczno- Elektrycznych przy ul. A. Struga. W tym miejscu stał 20 lat. Następnie szkoła została zlikwidowana, a nieruchomość sprzedana prywatnej osobie... razem z pomnikiem. Staraniem władz Zgierza, przy udziale Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie oraz Starostwa Powiatowego w Zgierzu postać majora została upamiętniona w formie obelisku w nowym godnym miejscu, przy pasażu Jego imienia znajdującym się pomiędzy ulicami: Piątkowską i Łęczycką. 

Uroczyste odsłonięcie było jednym z punktów programu obchodów rocznicowych Bitwy Warszawskiej i święta Wojska Polskiego. Rozpoczęła je msza św. w kościele farnym pw. św. Katarzyny, a zakończyło złożenie kwiatów na grobach legionistów i na kwaterach żołnierzy września 1939 roku, na Starym Cmentarzu w Zgierzu. 

(dj)
Na podst. "Ilustrowany Tygodnik Zgierski" Nr 33-34 z dn. 24.08.-06.09.2011 r. 

Dziś w Parku Miejskim w Zgierzu odsłonięto pomnik polskiego patrioty Waleriana Łukasińskiego - działacza walk niepodległościowych, majora 4. Pułku Piechoty Liniowej (Czwartaków), twórcy Wolnomularstwa Narodowego i Towarzystwa Patriotycznego. 

Historia pomnika sięga okresu I wojny światowej, kiedy to w 1917 roku w Piaskowicach Antonina i Edmund Wasilewscy wznieśli obelisk upamiętniający sławnego oficera. We wrześniu 1939 roku został on zburzony przez niemieckie wojska. Dokładnie pół wieku później pomnik został odbudowany i w nowej formie znalazł swoje miejsce przed budynkiem szkoły przy ul. Struga w Zgierzu. Stał tam przez kolejne 20 lat. Po likwidacji szkoły ponownie został przeniesiony. 

Obecnie dzięki współdziałaniu władz Powiatu Zgierskiego, miasta Zgierza oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa można go podziwiać w Pasażu im. Waleriana Łukasińskiego w zgierskim Parku Miejskim. 

Małgorzata Tomczuk (15.08.2011)  
Na podst. www.powiat.zgierz.pl

Około 20 tysięcy złotych kosztować będzie przeniesienie pomnika Waleriana Łukasińskiego, który został nieopatrznie sprzedany przez zgierskie starostwo prywatnej osobie wraz ze szkołą, przed którą stoi. Nowy właściciel nieruchomości przy dawnej "Borucie" zagroził, że zburzy monument, jeśli nikt się nim nie zajmie. O sprawie napisaliśmy jako pierwsi. Wtedy władze miasta zadeklarowały, że przeniosą obelisk w godne miejsce. Na czwartkowej sesji podjęto w tej sprawie stosowną uchwałę.

- Pomnik zostanie przeniesiony do parku miejskiego, w rejon ulicy Piątkowskiej - mówi Dorota Jankiewicz, rzecznik prezydenta Zgierza. - Nie będzie to jednak cały pomnik, a jedynie jego elementy w postaci pamiątkowej tablicy z roku 1917 oraz kotwicy podarowanej przez stoczniowców w 1989 roku. Zostaną one na nowo zaaranżowane przez artystę, któremu zlecono przygotowanie projektu pomnika. Koszty jego budowy i przeniesienia elementów starego monumentu poniosą wspólnie miasto, powiat i prywatny właściciel gruntu, na którym pomnik do tej pory stał. Przeniesienie nastąpi najprawdopodobniej jesienią.

Afera ze sprzedażą obeliska wyszła na jaw zimą, kiedy prywatny właściciel dawnej szkoły przyzakładowej "Boruty" zażądał od miasta zabrania pomnika z jego terenu. Wtedy dopiero okazało się, że przez urzędniczy błąd czy niedbalstwo razem z działką, na której stoi szkoła, starostwo sprzedało także i monument ustawiony tam w 1989 roku na fali wolnościowego zrywu. Aby ratować sytuację prezydent Zgierza zadeklarował, że znajdzie dla pomnika odpowiednie miejsce i przeniesie go. Do tego jednak potrzebna była zgoda radnych, którą teraz uzyskano.

(JAZ)
Na podst. "Bliżej Ciebie - Express Ilustrowany" Nr 34 z dnia 28.08.2010 r.

Udało się uratować obelisk poświęcony majorowi Walerianowi Łukasińskiemu. Pomnik został na początku tego roku sprzedany wraz z terenem po dawnej szkole przy zakładach "Boruta". Groziła mu rozbiórka. Jednak obelisk ocaleje. Zostanie przeniesiony do pasażu łączącego ulice Łęczycką i Piątkowską. Aby zatrzeć niesmak po sprawie sprzedaży pomnika, trakt z obeliskiem został nazwany pasażem Łukasińskiego. 

Przypomnijmy, że w lutym nowy właściciel działki z pomnikiem poinformował władze miasta i powiatu, że nie chce mieć na swoim terenie pamiątki po patriocie walczącym o niepodległość Polski. Ale władze Zgierza nie kwapiły się, by ratować obelisk. Wolały przerzucać się oskarżeniami o tym, kto tak niefrasobliwie sprzedał pomnik patrioty. W końcu właściciel terenu zapowiedział, że obelisk zostanie zrównany z ziemią. To oburzyło członków Towarzystwa Przyjaciół Zgierza, z którego inicjatywy w 1989 roku powstał obelisk. Pierwotnie pomnik ustawiono w latach 1916-1917. Została po nim tylko tablica z białego marmuru przechowywana niczym relikwia przez ludzi chcących kultywować pamięć o założycielu Narodowego Towarzystwa Patriotycznego, którego celem było zjednoczenie ziem Rzeczypospolitej w Królestwie Polskim. 

Już wiadomo, że pomnik nie zostanie zniszczony. Prezydent Zgierza, Jerzy Sokół, chce też by ścieżkę łącząca ulice Łęczycką i Piątkowską, gdzie stanie pomnik, nazwać pasażem Łukasińskiego. Pomnik ma być widoczny od strony obydwu ulic. Projekt uchwały w tej sprawie powstał błyskawicznie. Na tyle że rada osiedla Stare Miasto nie miała okazji wydać stosownej opinii. Radni jednak przegłosowali utworzenie pasażu i nową lokalizację pomnika. - Najlepszą okazją do przestawienia pomnika będzie najbliższa państwowa uroczystość patriotyczna - mówi Dorota Jankiewicz, rzecznik Urzędu Miasta Zgierza. 

Marcin Bereszczyński
Na podst. "POLSKA Dziennik Łódzki" z dnia 30.03.2010 r.

Buldożery mogą zrównać z ziemią obelisk poświęcony Walerianowi Łukasińskiemu, bohaterowi walk z wojskami carskimi. Na pamiątkowej tablicy widnieje m.in. napis ku czci bohatera - "wzór naśladownictwa dla potomnych". 

Niestety, potomni zapomnieli nie tylko o bohaterze, ale również o jego pomniku. Działkę wraz z obeliskiem sprzedano w prywatne ręce, a nowy właściciel nie chce mieć pomnika. Władze miasta i powiatu, zamiast usiąść i zdecydować, jak uratować obelisk, wolą kłócić się o to, kto zawinił, że pomnik trafił w prywatne ręce. 

Walerian Łukasiński (1786-1868) był majorem Pułku Czwartaków, wtrąconym przez carat na pół życia do lochów w Schlüsselburgu, gdzie zmarł. 

Zarząd powiatu zgierskiego wystawił na sprzedaż działkę z dawną szkołą i pomnikiem. Gdy transakcja sprzedaży została zawarta, nowy właściciel terenu zaproponował starostwu, żeby zabrało obelisk, bo jemu nie jest potrzebny. Nowy właściciel pomnika powiadomił też miejskich urzędników, którzy wpadli w oburzenie. Nie potrafili zrozumieć, jak doszło do sprzedaży dziedzictwa narodowego? Urzędnicy starostwa bronili się, że w czasie przetargu nie było już możliwości wydzielenia działki z pomnikiem, a poza tym obelisk nie widnieje w żadnym miejskim rejestrze dóbr dziedzictwa narodowego. Można było go sprzedać, tym bardziej, iż nabywca zapewniał, że pomnika nie zniszczy. 

- Nie niszczymy pomników ani dobytku historii, jak twierdzą miejscy urzędnicy - wścieka się Jacek Socha, zgierski starosta. - Gdyby miasto interesowało się tym obeliskiem i poprosiło o pomoc, to na własny koszt zabralibyśmy pomnik i zawieźli w nowe miejsce. Urzędnicy miasta nie powinni udawać, że nie wiedzieli nic o sprzedaży terenu z pomnikiem, bo we wrześniu wydawali decyzję o warunkach zabudowy tej działki. Zresztą do dziś nikt w Urzędzie Miasta nie ma pojęcia, gdzie przenieść obelisk. 

Urząd Miasta odpiera zarzuty, twierdząc, że przy wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy nie było mowy o tej części terenu, gdzie stoi obelisk Łukasińskiego. - Były różne pomysły na nową lokalizację obelisku - mówi Dorota Jankiewicz, rzecznik Urzędu Miasta Zgierza. - Właściciel zgodził się partycypować w kosztach transportu. Pomnik stanie na pewno na terenie parku miejskiego. Odrzucone zostały pomysły, aby stał przed siedzibą jednej z miejskich spółek. W środę zapadnie decyzja, w której części parku ustawimy obelisk. 

Przepychanki z obeliskiem załamały przedstawicieli Towarzystwa Przyjaciół Zgierza, z którego inicjatywy powstał obelisk. 11 listopada 1989 r. uroczyście odsłonięto pomnik. Projekt wykonał Jerzy Wieczorek. Głazy do obelisku dała spółdzielnia mieszkaniowa, materiały budowlane - zakłady "Boruta", łańcuch kotwiczny - Stocznia Gdańska, transport zapewniała zgierska jednostka wojskowa, a wszystkim opiekowała się szkoła. 

W obelisk wmurowano tablicę, która pamięta pierwszy pomnik Łukasińskiego z lat 1916-1917. W 1939 r. pomnik został zniszczony. Udało się ukryć tylko tablicę z białego marmuru z tekstem o życiu Waleriana Łukasińskiego. Dalsze losy tej tablicy i całego obelisku zależą już tylko od urzędników.

Marcin Bereszczyński (10.02.2010)
Na podst. portalu www.dzienniklodzki.pl

Niebywały skandal wybuchł wokół zgierskiego pomnika Waleriana Łukasińskiego, polskiego patrioty i majora pułku Czwartaków, znanego z bohaterskiej walki z wojskami carskimi. 

Upamiętniający go obelisk, znajdujący się przed budynkiem dawnej szkoły zawodowej przy ulicy Andrzeja Struga w Zgierzu, został sprzedany. Razem ze skwerkiem, na którym stoi, trafił w ręce prywatnego nabywcy. Transakcji dokonało Starostwo Powiatowe w Zgierzu. Nowy właściciel pomnika złożył prezydentowi propozycję nie do odrzucenia: albo zabiera go pan sobie, albo zostanie on zburzony przez buldożery. 

- Jesteśmy zszokowani faktem, że pomnik w ogóle znalazł się w rękach prywatnych - mówi Dorota Jankiewicz, rzecznik prezydenta Zgierza. - Nie rozumiem, jak starosta mógł sprzedać wraz ze zlikwidowaną szkołą i przyległym do niej terenem pamiątkę naszego dziedzictwa narodowego. Nabywcy terenu jesteśmy wdzięczni, że w ogóle poinformował nas o swoich zamiarach, bo przecież jako prawowity właściciel mógł pomnik zburzyć i nic nikomu do tego. 

- Doszło do fatalnego nieporozumienia - tłumaczy Małgorzata Cybart, rzecznik Starostwa Powiatowego w Zgierzu. - O tym, że na terenie przeznaczonym do sprzedaży znajduje się obelisk, dowiedzieliśmy się zbyt późno, kiedy już trwał przetarg. Nie można już było wydzielić działki z pomnikiem, bo sprawy zaszły za daleko. Dlatego dostał się on w prywatne ręce, ale nabywca od razu deklarował, że pomnika nie zniszczy tylko postara się przenieść go w inne miejsce, nawet na własny koszt. Dziwne w tym wszystkim jest to, że miasto przez wiele lat nie interesowało się obeliskiem, a teraz nagle bije na alarm, iż niszczone jest dziedzictwo narodowe. Szkoda, że nigdy wcześniej nie odnowili choćby tablicy, nie zadbali też o miejsce, w które pomnik mógłby zostać przeniesiony. 

- Nie wiedzieliśmy o tym, że monument przeszedł w prywatne ręce - odpiera zarzuty D. Jankiewicz. - Standardy są takie, że podobnych obiektów nie sprzedaje się na przetargach jak zwykłej działki. Oczywiście znajdziemy odpowiednie miejsce na przeniesienie obelisku, zostanie on też odrestaurowany. 

Tekst i fot. (JAZ)
Na podst. "Bliżej Ciebie - Express Ilustrowany" Nr 6 z dnia 06.02.2010 r.