Miesiąc czerwiec w historii miasta

Oto część wydarzeń, które na przestrzeni wieków miały miejsce w Zgierzu i znacząco wpływały na bieg zdarzeń. 

• 18 czerwca 1318 r. – pierwszy znany dokument, w którym Zgierz występuje jako miasto. Jest to dokument, na mocy którego klasztor w Wąchocku ustępuje księciu Władysławowi Łokietkowi cło, jakie pobierano od towarów przewożonych przez Zgierz w zamian za działy we wsi Prawęcice. Z jego treści wynika, że Zgierz był już miastem przed rokiem 1288 i miał komorę celną. 
  
  
• 24 czerwca 1345 r. – Władysław, książę dobrzyński, nadaje wójtostwo w Zgierzu komesowi Samborowi, skarbnikowi łęczyckiemu, m.in. z dwoma młynami, stawami i pastwiskami z Grodziskiem przy rzece, z łąkami aż do Krotczyc i lasem zwanym Miroszowiec. W Polsce nazwa komes/palatyn w dokumentach pojawia się w XII wieku wskutek przejmowania z Zachodu tamtejszych zwyczajów i tytulatury. Pierwotnie komesami nazywano panów lennych (możnowładców), w okresie feudalnym zarządców okręgów grodowych. Jako urzędnicy królewscy zarządzali grodem, pilnowali poboru podatków, na swoim terenie sprawowali władzę sądowniczą i dowodzili wojskiem. W dokumencie tym znajdują się m.in.: informacje o granicach miasta i pierwszy raz zanotowane są nazwy fizjograficzne – Grodzisko (obszar położony na lewym brzegu Bzury, pomiędzy ulicą A. Struga szpitalem a rzeką, (prawdopodobnie pierwotny Zgierz); las Miroszew (obszar położony na północ od ul. A. Struga, obecnie poprzemysłowy teren Boruty) czy Krotczyce/Krócice (obszar pomiędzy dzisiejszymi ulicami: Konstantynowską i K. Pułaskiego). Nazwy te figurowały jeszcze na przedwojennych planach Zgierza, a ulica Miroszewska istnieje do dziś. 
  
  
• 1390-1407 – w księgach sądowych łęczyckich występuje ks. Piotr (Potriasso, Petrasio, Potrassius, Petrassio, Petrus, dns Petrus de Pescouice, plebanus de Szgerz), kanonik włocławski. 
  
  
• 9 czerwca 1596 r. – w księgach przyjęć do praw miejskiego Bochni występują: Paulus Patorowicz de Gierz ex patre Augustino Patora, matre vero Anna Kuligczowna, civibus de Gierz, districtus Lanciciensis. 
  
  
• 13 czerwca 1701 r. – ks. Jan Witkowski, kanonik gnieźnieński dokonał z upoważnienia arcybiskupa gnieźnieńskiego Michała Radziejowskiego poświęcenia kamienia węgielnego pod budowę obecnego kościoła klasztornego oo. franciszkanów w Łagiewnikach. Do roku 1902 był to teren parafii św. Katarzyny w Zgierzu. 
  
  
• 30 czerwca 1818 r. – bulla Piusa VIII „Ex imposito nobis a Deo”. Zgierz wraz z całym dekanatem przechodzi z archidiecezji gnieźnieńskiej do nowoutworzonej warszawskiej. 
  
  
• 3 czerwca 1829 r. – nadanie Zgierzowi przez Komisję Rządową Spraw Wewnętrznych i Policji praw przysługujących miastom wojewódzkim. Prawa te uzyskał Zgierz jako pierwszy wśród miast okręgu łódzkiego. Zgierz ma wówczas 9331 mieszkańców, jest drugim po Warszawie ośrodkiem handlu suknem. Na Zgierz przypada 37 procent eksportu całego województwa mazowieckiego w zakresie sukna na rynki rosyjskie i chińskie. 
  
  
• 7 czerwca 1840 r.  urodził się w Zgierzu Adolf Pawiński, historyk, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, dyrektor Archiwum Głównego w Warszawie, badacz instytucji ustrojowo-politycznych i skarbowych w Polsce XVI wieku, inicjator „Źródeł dziejowych”, m.in. „Skarbowość w Polsce i jej dzieje za Stefana Batorego”. 
  
  
• 11 czerwca 1901 r. Julian Hoffman rodem ze Zgierza, były uczeń wyższej szkoły rzemieślniczej w Łodzi po ukończeniu wydziału chemicznego w politechnice szarlotenburskiej otrzymał stopień doktora filozofii od uniwersytetu fryburskiego. 
  
  
• 8 czerwca 1908 r. „Zgoda” kupuje za 20 000 rubli (7 000 gotówką) posesję przy Długiej 6. Dwa lata później staje tam istniejąca do dziś kamienica. 
  
  
• 3 czerwca 1916 r. – pojawia się informacja w Dzienniku Zgierskim: Niedbalstwem jest zamiatać ulice bez poprzedniego skrapiania czystą wodą. Przeciwko temu niedbalstwu policja przedsięweźmie odpowiednie kroki. Gęste chmury kurzu zmuszają przechodnia do omijania z daleka zamiatającego stróża. Inaczej odzież zostaje pokryta grubą warstwą kurzu, a oddychać prawie niepodobna. Zbytecznem jest nadmieniać, że takie unoszenie się kurzu jest bardzo szkodliwym dla zdrowia ogólnego. Więc, gospodarze, skrapiajcie ulice przed zamiataniem czystą wodą, a unikniecie napomnień policji. 
  W latach 70. XX w. zaprzestano polewania ulic ze względów oszczędnościowych. Może by tak znów wprowadzić te starą zasadę? 
  
  
• 6 czerwca 1918 r. – dla uczczenia 100. rocznicy śmierci generała, ulicę Zegrzańską (istniała równolegle nazwa Pańska) przemianowano na Jana Henryka Dąbrowskiego. Starsi zgierzanie raczej pamiętają, że w PRL-u ulica ta znów została przemianowana. Nazwisko pozostało, ale zmieniło się imię. Bohaterem został Jarosław Dąbrowski. 
  
  
• 6 czerwca 1936 r. – odsłonięcie pomnika Stefana Żeromskiego. 
  
  
• 25 czerwca 1980 r. – zmarł Wacław Bryszewski. Uczeń Gimnazjum im. S. Staszica. Uczestnik walk o Niepodległość, uczestnik walk obronnych w 1939 roku, współzałożyciel i członek organizacji podziemnych. Po wojnie nauczyciel i działacz Ligi Ochrony Przyrody. 

MACIEJ WIERZBOWSKI

Źródło: "Zgierz - moja przestrzeń" Nr 6/2019