27 maja 1990 roku

27 maja 1990 roku odbyły się w Polsce całkowicie wolne wybory do samorządu terytorialnego - pierwsze prawdziwie demokratyczne wybory po zakończeniu II wojny światowej. 

W Zgierzu doszło praktycznie do całkowitego przemeblowania sceny politycznej. Otóż grono osób skupionych wokół ludzi i ideałów "Solidarności" – powołało ruch społeczno-polityczny pod nazwą Komitet Obywatelski. 27 maja 1990 roku ugrupowanie to zdobyło aż 26 mandatów w Radzie Miasta, liczącej wówczas 32 radnych. 

A wszystko zaczęło się rok wcześniej... 

W roku 1989 zgierska "Solidarność" wyszła z podziemia i reaktywowała działalność Lokalnej Komisji. Przewodniczącym został ponownie Idzi Antczak. Na jego wniosek Komisja Lokalna powołała Zespół ds. Organizacji Komitetu Obywatelskiego w składzie: Antoni Boruch, Lech Dąbski, Krystyna Kowalczyk, Piotr Musiał i Krystyna Zarębska. Osoby te wywodziły się ze stałego składu powstałej w grudniu 1981 roku, po wprowadzeniu stanu wojennego, podziemnej Komisji Lokalnej "Solidarności". 

Zespół opracował koncepcję powołania Komitetu Obywatelskiego i zorganizował zebranie założycielskie, które miało miejsce 18 października 1989 roku. Wolą 112 osób desygnowanych przez komisje zakładowe "Solidarności" w Zgierzu i Zarządu Gminnego NSZZ "Solidarność" Rolników Indywidualnych, środowiska przykościelne oraz spontanicznie zaproszonych przez osoby desygnowane – powołany został Komitet Obywatelski Miasta i Gminy Zgierz. 

Uchwała o jego utworzeniu stwierdzała: "Komitet Obywatelski stanowi społeczne, gospodarcze i polityczne forum wsparcia, rozwijania i realizacji idei demokracji praktykowanej od podstaw, samoorganizowania się obywatelskiego społeczeństwa samorządowego… Komitet Obywatelski jest otwarty społecznie i politycznie oraz zrzesza wszystkich chętnych do współpracy obywateli miasta i gminy Zgierz po uzyskaniu akceptacji większości przy przyjmowaniu nowych członków".

Na Przewodniczącego Komitetu Obywatelskiego wybrano Władysława Barańskiego oraz 10 osobowe Prezydium, organizujące jego pracę. Powołano również Zespół ds. Programu Komitetu Obywatelskiego. Obszary zainteresowania Komitetu Obywatelskiego skupiały się w zespołach i komisjach:

1. ds. społecznych – komisje:
   - pomoc charytatywna,
   - ochrona środowiska,
   - porządek publiczny. 
2. ds. gospodarczych – komisje:
   - budownictwo,
   - handel,
   - rzemiosło i usługi,
   - gospodarka komunalna,
   - rolnictwo miejskie. 
3. ds. obywatelskich – komisje:
   - samorząd terytorialny,
   - oświata,
   - kultura.

Komitet Obywatelski prowadził bardzo intensywną działalność w formie posiedzeń plenarnych, zebrań Prezydium, powoływanych zespołów i komisji specjalistycznych oraz utworzonego Klubu Inicjatyw Społecznych, a także w trakcie kampanii wyborczej – otwartych spotkań z mieszkańcami. 

Komitet Obywatelski rozpoznając sprawy związane z problemami miasta zajął m.in. następujące stanowiska: 

1. Wystosował apel do społeczeństwa i instytucji w sprawie zimowej pomocy społecznej. 
2. Wystosował Oświadczenie w sprawie rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w dn. 13 grudnia 1981 roku. 
3. Ogłosił Uchwałę w sprawie zmiany nazw ulic zgierskich. 
4. Ogłosił Rezolucję do Sejmu RP w sprawie ustanowienia Dnia Żołnierza w dniu 15 sierpnia. 
5. Wydał Oświadczenie przewodniczącego KO w sprawie daty 17 stycznia 1945 roku. 
6. Opracował raport o stanie oświaty w Zgierzu. 
7. Opracował raport o stanie zdrowia w Zgierzu. 
8. Opracował program wyborczy KO przed wyborami samorządowymi. 
9. Wyraził poparcie dla powstających szkół społecznych w Zgierzu. 
10. Przygotował obchody 50. rocznicy zbrodni katyńskiej. 

Oddzielnym zagadnieniem, któremu KO poświęcił bardzo dużo czasu i energii były sprawy wyborów do samorządu terytorialnego. Z inicjatywy komisji samorządowej KO prowadzone były przez pracowników naukowych Wydziału Prawa i Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego szkolenia samorządowe dotyczące mienia komunalnego, podatków lokalnych i ordynacji wyborczej. Opracowano zasady: przyjmowania zgłoszeń kandydatów, zapoznania się z kandydatami oraz w dn. 7 kwietnia 1990 roku przeprowadzono prawybory w celu określenia listy kandydatów KO do wyborów samorządowych. Ustalono pełną listę 32 kandydatów na radnych i przeprowadzono profesjonalną kampanię wyborczą.

27 maja 1990 roku odbyły się w Polsce pierwsze, całkowicie wolne wybory do samorządu terytorialnego. Komitet Obywatelski w Zgierzu zdobył miażdżącą przewagę w Radzie Miasta – 26 mandatów na 32, co stanowi 81,25%.

Prezydium Komitetu Obywatelskiego podjęło decyzję odnośnie objęcia stanowiska Prezydenta Miasta Zgierza. Kilka dni później dr Jan Maciej Czajkowski został pierwszym prezydentem odrodzonego samorządu Gminy Miasto Zgierz, a inny członek Komitetu Obywatelskiego, Stanisław Łodwig – zastępcą Prezydenta. Pierwszym zaś Przewodniczącym odrodzonej Rady Miasta Zgierza został również członek Komitetu Obywatelskiego - Maciej Wierzbowski.

Źródło: Facebook Muzeum Miasta Zgierza 

Informacje historyczne o I kadencji władz w Zgierzu na stronie BIP Urzędu Miasta Zgierza 

• 

  Fragment gazetki KO

• 

  Pierwszy Zarząd Miasta Zgierza (czerwiec 1990; Urząd Miasta Zgierza). Od prawej: Jan Maciej Czajkowski (Przewodniczący Zarządu - Prezydent Miasta Zgierza), Stanisław Łodwig (Zastępca Przewodniczącego Zarządu - Zastępca Prezydenta Miasta Zgierza), Anna Ger

• 

  Nadanie pamiątkowego dyplomu (1990; Urząd Miasta Zgierza). Od prawej: Stanisław Łodwig (Zastępca Prezydenta Miasta Zgierza), Maciej Wierzbowski (Przewodniczący Rady Miasta Zgierza), Stanisław Ogiński (mistrz fryzjerski). Fotografia ze zbiorów Stanisława Ł

• 

  Zarys programu KO (str. 1). Zbiory Muzeum Miasta Zgierza.

• 

  Zarys programu KO (str. 2). Zbiory Muzeum Miasta Zgierza.

• 

  Zarys programu KO (str. 3). Zbiory Muzeum Miasta Zgierza.

• 

  Ulotka Komitetu Obywatelskiego przed wyborami 27 maja 1990 r. (str. 1) Zbiory Muzeum Miasta Zgierza.

• 

  Ulotka Komitetu Obywatelskiego przed wyborami 27 maja 1990 r. (str. 2) Zbiory Muzeum Miasta Zgierza.

*** 

Dzień Samorządu Terytorialnego – polskie święto, obchodzone corocznie 27 maja, uchwalone przez Sejm RP w 2000 roku  (dzień nie jest dniem wolnym od pracy). Upamiętnia pierwsze wybory samorządowe z 27 maja 1990 roku (Źródło: Wikipedia)