Miesiąc luty w historii miasta

W każdym dniu w roku coś się dzieje. A jeżeli weźmiemy pod uwagę kilkaset lat, to mamy już multum wydarzeń: ważnych i mniej ważnych. Ich dobór w prezentowanym kalendarium jest bardzo subiektywny. Prawdopodobnie ktoś inny wyróżniłby inne daty. Nie ukrywam, że zacząłem redagować takie prawdziwe zgierskie kalendarium, ale to jeszcze trochę potrwa. Na razie chciałbym przypomnieć w układzie chronologicznym najważniejsze lutowe daty w dziejach naszego miasta.

• W księgach sądowych łęczyckich z końca XIV wieku występują nazwiska wielu zgierzan. Ludzie ci procesowali się o najróżniejsze sprawy, ale właśnie dzięki temu znamy ich godności. I tak 20 lutego 1388 roku w sądzie łęczyckim występuje Staszco aduocatus de Szgherz (wójt), a 13 lutego 1392 roku Potrassius plebanus de Szgherz (pleban, czyli proboszcz). Jego imię znamy w kilku wersjach: Potrassius, Petrassio, Petrus, Petrasio, czyli Piotr. Był on proboszczem w latach 1390-1407, a jednocześnie kanonikiem włocławskim. 
  
  
• Księgi skarbowe z lat 1484-1488 podają, że altarzystą w Zgierzu (in Sgyerz) w 1487 roku był ks. Jan Konarski, proboszcz w Starym Korczynie. Być może to późniejszy (1503-1524) biskup krakowski. Altaria, od łacińskiego słowa altare, ołtarz, znaczy fundusz albo zapis na utrzymanie ołtarza lub kaplicy w kościele. Stąd altarzysta lub ołtarzysta, kapłan przy pewnym ołtarzu, z funduszu na tenże ołtarz opłacany. 
  
  
• 10 lutego 1494 roku król Jan Olbracht udziela mieszczanom zgierskim zwolnienia od opłat na lat 10, najprawdopodobniej ze względu na wcześniejszy pożar. 
  
  
• 28 lutego 1821 roku wydane zostaje pismo Prezesa Kom. Woj. Mazowieckiego R. Rembielińskiego do Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji w sprawie urządzenia osad sukienniczych w Dąbiu, Gostyninie, Łodzi, Przedeczu i Zgierzu. 
  
  
• W myśl reskryptu Namiestnika Królestwa Polskiego z dnia 21 XII 1824 roku w dniu 7 lutego 1825 roku założony został w Zgierzu rewir żydowski. Obejmował on obie strony ulicy Łódzkiej do Śniechowskiego i południową część Sieradzkiej. W roku 1856 włączono do niego północną część ulicy Sieradzkiej i Piaskowej oraz część Konstantynowskiej i Strykowskiej (3. Maja). Rewir był odgrodzony od reszty miasta kanałem i słupami drewnianymi. W 1824 roku przeznaczony był dla 343 osób. Do czasu poszerzenia rewiru, tj. do 1856 roku zamieszkiwało w nim około 2000 Żydów, czyli mniej więcej 20 procent ludności miasta. 
  
  
• 9 lutego 1848 roku umarł w Zgierzu dr Adam Funkenstein, jeden z pierwszych lekarzy miejskich. Pracował w naszym mieście od 1827 roku, ciesząc się bardzo dobrą opinią u mieszkańców i władz miasta. 
  
  
• 5 lutego 1860 roku w Zgierzu urodził się Henryk Merczyng, fizyk, profesor elektrotechniki i mechaniki w Petersburgu. Historyk i demograf. Był synem Jana Karola Mertschinga, architekta i budowniczego m.in. w Zgierzu. 
  
  
• 24 lutego 1863 roku ma miejsce bój pod Dobrą, zakończony klęską partii Dworzaczka. Poległo wówczas 70 powstańców, a 84 dostało się do niewoli. Znaczną część oddziału stanowili zgierzanie. 
  
  
• 14 lutego 1874 roku – strajk w czterech fabrykach sukna, do którego przystąpiło 100 osób. Był to pierwszy w Królestwie strajk w więcej niż jednej fabryce. 
  
  
• 10 lutego 1888 roku wyrokiem sądu carskiego działacze i członkowie zgierskiej organizacji partii „Proletariat”: Franciszek Marciński i Józef Nowacki zostają skazani na długoletnie zesłanie do Syberii Wschodniej i Zachodniej (po 5 lat). Natomiast Stanisław Budzyński, Karol Mytelstet, Wincenty Policzkiewicz, Juliusz Blimel i Karol Materno dostają po 4 lata zsyłki. 
  
  
• 23 lutego 1905 roku – strajk w Szkole Handlowej (późniejszy Staszic) w związku z żądaniem możliwości nauczania języka polskiego. 
  
  
• 2 lutego 1919 roku – dla uczczenia 100. rocznicy śmierci Jana Kilińskiego, Nowy Rynek przemianowano na Rynek Jana Kilińskiego. 
  
  
• 18 lutego 1919 roku na sesji Rady Miejskiej następuje zatwierdzenie założenia Państwowej Szkoły Handlowej. Sprawę na sesji referował ławnik (członek Magistratu) Stefan Pogorzelski (dyrektor Gimnazjum im. S. Staszica): Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego zwróciło się do Magistratu z zapytaniem, czy miasto nie życzyłoby sobie założenia Państwowej Szkoły Handlowej dla drobnych kupców i pracowników sklepowych. Szkoła miałaby klasę przygotowawczą i 2 klasy specjalne (...) Założenie tej szkoły Ministerstwo uzależnia od wyznaczenia z funduszów miejskich stałego subsydium w kwocie do 10 000 marek rocznie. Magistrat projekt Ministerstwa przyjął, wychodząc z założenia, że otwarcie szkoły tego typu, która jakkolwiek nie przewiduje szerokiego programu ogólnokształcącego, daje wykształcenie zawodowe i jednocześnie podnosi znacznie poziom inteligencji drobnego kupca i pracownika sklepowego oraz że niektórym dzieciom szkoła powszechna jest niewystarczająca, szkoła zaś średnia nieprzystępna, a takich dzieci jest w Zgierzu bardzo wiele (...). Po dyskusji wszystkimi głosami radnych (przy jednym przeciwko) przyjęto założenie szkoły i kwotę subsydium. 
  
  
• 7 lutego 1923 roku Rada Miasta nadaje ulicy Szczęśliwej imię zamordowanego Prezydenta RP Gabriela Narutowicza. 
  
  
• 27 lutego 1927 roku następuje oddanie do użytku nowej lecznicy Kasy Chorych. Był to na owe czasy jeden z najnowocześniej wyposażonych ośrodków w Polsce. Zatrudniał 7 lekarzy, 2 dentystów, 10 akuszerek i 4 felczerów. Od 1934 roku jest to Ubezpieczalnia Społeczna. 
  
  
• 1 lutego 1929 roku – zakończenie budowy Miejskiego Zakładu Kąpielowego. Do użytku obiekt oddany został 5 lutego. 
  
  
• 24 lutego 1967 roku odbywa się pierwsze Walne Zgromadzenie Członków TPZ. Przewodniczącym pierwszego zarządu został Władysław Lisiecki. 

MACIEJ WIERZBOWSKI

Źródło: "Zgierz - moja przestrzeń" Nr 2/2019