Grodzisko

Na literę "G" jest dość dużo nazw. Przy okazji przypominam, że będę starał się opisywać te nazwy "alfabetycznie", ale już okazało się, że musiałem dopisać nowe wśród wcześniejszych liter alfabetu. Obiecuję, że gdy tych uzupełnień zbierze się więcej to poświęcę im osobny odcinek.

Najstarszą nazwą na "G" jest wymienione już w 1345 roku Grodzisko. Przytoczę tłumaczenie tego dokumentu, bo wymienionych jest tam więcej nazw nas interesujących (o nich w odpowiednim czasie), pomijając nieistotne dla tego tematu informacje.

"W Imię Pańskie, Amen ... My, Władysław, z Bożej łaski, książę dobrzyński i łęczycki, zaufanemu mężowi i uczciwemu komesowi Samborowi, skarbnikowi naszemu łęczyckiemu, i jego dziedzicznym i prawnym spadkobiercom daliśmy i obdarzyliśmy wójtostwem w Zgierzu z dwoma młynami i stawami, pastwiskami, Grodziskiem obok rzeki, z łąkami, które dobiegają do granic rzeki i osady Krotczyce, rozciągającej się do wyżej wymienionych łąk, z borami, pasiekami i lasem Miroszowiec, (z prawem pobierania) szóstego denaru z czynszów zarówno w mieście Zgierzu, jak i we wsi Zegrzany, która do wspomnianego wójtostwa należy, po groszu od każdego bez różnicy rzemiosła ze wszystkiemi pożytkami i dochodami w miejscowości Thuroyedz, z gajami, łąkami i 4 łanami pola w Krotczycach. ...".

Tłumacz i wydawca tego dokumentu podaje w przypisie, że "Tak nazywano łąkę, położoną po prawej stronie ul. Szlachtuzowej i Szosy Konstantynowskiej tuż przy rzece."

Nazwa była używana w późniejszych (bardzo późniejszych) czasach i tak np. w lustracji z 1789 roku ówczesny dzierżawca starostwa niegrodowego zgierskiego Onufry Wilkanowski skarży się, że należąca do wójtostwa zgierskiego (nie do miasta) "łąka Grodzisko zwana" nie jest przez niego wykorzystywana "bo onęż mieszczanie między siebie porozbierali".

W 1827 r. jeden mieszczanin sprzedaje innemu swój dziedziczny "ogród wraz z łąką od drogi Kałowskiej, ciągnący się ku Bzurze a kończący u Łąki Grodzisko".

W latach jeszcze późniejszych (w okresie międzywojennym) na planach Zgierza teren był oznaczany jako Grudziska.

Skąd ta nazwa? Jedna z najstarszych prac mówiących o przeszłości ziem naszych okolic wymienia Grodzisko w Zgierzu jako pozostałość wczesnośredniowiecznej osady. Dziś archeolodzy uważają, że były to tylko pozostałości starożytnego cmentarzyska. Najlepiej byłoby dokonać tam badań, chociażby sondażowych. Problem polega na tym, że teren ten rozparcelowano pod "ogródki działkowe". Jest to teren położony mniej więcej pomiędzy ob. ul. A. Struga i Bzurą. Szkoda, że przed decyzją o zagospodarowaniu nie przeprowadzono tam badań, ale to już przyczynek do bezmyślności peerelowskich decydentów. Dziś można tylko apelować do działkowiczów, żeby zgłaszali znalezienie wszelkich "skorup" do Muzeum Miasta. Gwarantuję, że nic nie rozkopiemy, natomiast zaznaczymy tylko na mapie miejsca znalezisk. Może to kiedyś pomoże rozszyfrować Grodzisko.

Maciej Wierzbowski

Na podst. "ITZ" Nr 21 (26.05.-01.06.2009 r.)