Kościelski Stanisław ps. "STASIAK"

sierż. pchor. Stanisław KOŚCIELSKI pseudonim "STASIAK" 

Syn Wacława i Teodozji, ur. 25 lutego 1919 roku w Zgierzu, harcerz, uczestnik obozu Przysposobienia Wojskowego w 1937 roku. Członek drużyny hokejowej. Egzamin maturalny w Liceum im. S. Staszica w Zgierzu zdał w 1939 roku. Był junakiem Junackich Hufców Pracy. W 1939 roku pracował w okolicy Baranowicz. 

Z chwilą wybuchu wojny ochotniczo wstąpił do 36. pp. Do niewoli został wzięty przez Armię Czerwoną 27 września 1939 roku. Deportowano go w głąb ZSRR, do niewolniczych robót przy kopaniu i wywożeniu torfu. Otrzymywał tam głodowe racje żywnościowe. Po radziecko-niemieckiej wymianie jeńców, do 5 marca 1940 roku był w obozie jenieckim w Niemczech (Stalag VIII A). Do Zgierza wrócił na krótko. 

W październiku 1941 roku zarejestrował się w urzędzie pracy w Częstochowie jako Zdzisław Kościelski, ur. 23 stycznia 1916 roku, wykorzystując dokumenty starszego brata, zamordowanego przez Niemców w roku 1939. Został naczelnikiem stacji kolejki wąskotorowej w Sulejowie. W swoim służbowym mieszkaniu, w budynku stacyjnym, ukrywał dwóch brytyjskich lotników. Kiedy wyjechał na delegację lotnicy upili się i sprowadzili sobie kobiety. Przez otwarte okna wykrzykiwali po angielsku niepochlebne uwagi o Hitlerze. Na szczęście nikt o tym incydencie nie zawiadomił Niemców. Lotnicy zostali przekazani innym Polakom. 

W kilka tygodni później, w związku ze wzrastającą ilością aresztowań ludzi z miejscowej konspiracji, do której też należał Kościelski, przeniósł się do swego przyjaciela w Warszawie. Ukończył konspiracyjną podchorążówkę Armii Krajowej. W powstaniu walczył w kompanii "Wydra" ppor. W. Jastrzębowskiego na Powiślu w Zgrupowaniu "Krybar" Brał m.in. udział w natarciu na Uniwersytet. 

Po upadku powstania był jeńcem wojennym nr 140701 w Dorsten (od jesieni 1944 do maja 1945 r.). Po wyzwoleniu został kierownikiem Biura Oficera Łącznikowego w Lahde na terenie Niemiec. 

Od 1 maja 1947 roku był kierownikiem głównej kancelarii Delegatury Konsularnej PRL w Bad Salzuflen, następnie od października 1948 do grudnia 1949 r., kierownikiem kancelarii głównej Konsulatu Generalnego PRL w Düsseldorfie. 

Po wyjeździe do Polski na urlop służba graniczna nie wypuściła go już z PRL. W kraju pracował jako urzędnik w budownictwie komunalnym w Łodzi. Zmarł w Zgierzu 6 października 1975 roku. 

opracowanie biogramu B. Kustosik (Muzeum Miasta Zgierza), 
na podstawie książki Bogdana Bejma, Od "Kedywu" do baonu "Zośka", Łódź 1994. 

*** 

Czytaj też: Biogramy powstańcze na stronie www.1944.pl