Kuźmiński Stanisław ps. "SKOBIG", "ATHOS"

ppor. Stanisław KUŹMIŃSKI pseudonim "SKOBIG", "ATHOS"

Syn Maksymiliana i Wandy, ur. 19 października 1919 roku w Zgierzu, harcerz, uczestnik wielu obozów harcerskich i obozów Przysposobienia Wojskowego. Był jednym z najlepszych lekkoatletów w Gimnazjum i Liceum im. S. Staszica w Zgierzu. Szczególnie dobre wyniki osiągał w skokach i biegach. Stąd jego przezwisko "Skobig" nadane mu przez por. A. Banachowskiego, które potem było jego żołnierskim pseudonimem. Był członkiem gimnazjalnego chóru rewelersów. Uczestniczył w krajoznawczych wyprawach rowerowych: w 1937 roku do Lwowa i Leżajska, a w następnym roku, w około tysiąckilometrowej wyprawie rowerowej do Gdyni. W 1939 roku zdał egzamin maturalny. W tymże roku ukończył też kursy: pilotażu szybowcowego i motorowego w Borowej Górze. Był uczestnikiem obozu Junackich Hufców Pracy w okolicach Baranowicz. 

Został wcielony jako ochotnik do Samodzielnej Grupy Operacyjnej "Polesie" i brał udział w wojnie obronnej 1939 roku. Uniknął niewoli. Po wysiedleniu jego rodziców ze Zgierza przeszedł potajemnie granicę Generalnego Gubernatorstwa.

W Warszawie od października był członkiem Związku Odbudowy Rzeczypospolitej (ZOR). Potem przez ZWZ przeszedł do AK. W pewnym okresie był kurierem na trasie Sochaczew-Łowicz. Służył w 4. kompani por. Jerzego Marcinkowskiego "Jura" w warszawskiej Bazie Lotniczej AK "Łużyce". Tajną podchorążówkę AK ukończył w roku 1942. Brał udział w akcjach zbrojnych: w odbiciu więźniów przy ul. Długiej, w akcjach zaopatrzeniowych m.in. w 1943 r. w rekwizycji 6 wagonów kolejowych cukru, w 1944 r. w rekwizycji transportu tkanin itd. 

W powstaniu od 2 sierpnia 1944 roku był dowódcą plutonu w kompanii batalionu AK "Piorun". Jego pluton kwaterował w południowym Śródmieściu w domach przy ul. Poznańskiej 21 i 23, w pobliżu Wspólnej. Rozkazem KWO AK nr 28 z 15 września 1944 roku odznaczony został Krzyżem Walecznych "Za wybitną odwagę osobistą". Dowodzony przez niego oddział unieszkodliwił dwie samobieżne miny tzw. "Goliaty". S. Kuźmiński i dwaj dowódcy drużyn w jego plutonie: J. Borowski i K. Malinowski przez cały okres powstania, podobnie jak inni żołnierze Bazy Lotniczej, nosili na beretach Orły, pod którymi były biało-czerwone szachownice lotnicze.

"Skobig" został wywieziony do obozu jenieckiego w Łambinowicach. Stamtąd ewakuowano go do Murnau. Po wyzwoleniu był oficerem 4. Wołyńskiej Brygady Piechoty w II Korpusie Polskim we Włoszech.

Powrócił do kraju w roku 1948. Ukończył SGGW w Warszawie i otrzymał dyplom inżyniera ogrodnika. Był działaczem społecznym w środowisku Błonie. Był też współzałożycielem Warszawskiego Związku Ogrodniczego. Wybrano go do Zarządu Środowiska Byłych Żołnierzy Baonu AK "Piorun".

Odznaczony: Krzyżem Walecznych, Krzyżem Partyzanckim, Krzyżem AK, Medalem Wojska, Warszawskim Krzyżem Powstańczym. Zmarł 1 października 1986 roku w Błoniach. 

opracowanie biogramu B. Kustosik (Muzeum Miasta Zgierza), 
na podstawie książki Bogdana Bejma, Od "Kedywu" do baonu "Zośka", Łódź 1994. 

*** 

Czytaj też: Biogramy powstańcze na stronie www.1944.pl